Artikel ini menyajikan berbagai contoh artikel bahasa Jawa yang bisa menjadi referensi bagi siapa saja yang tertarik untuk belajar atau sekadar mengenal kekayaan bahasa dan budaya Jawa. Bahasa Jawa, dengan segala keindahan dan keragamannya, memiliki tempat istimewa dalam lanskap budaya Indonesia. Mempelajari dan menggunakan bahasa Jawa tidak hanya sekadar menguasai kosakata dan tata bahasa, tetapi juga menyelami filosofi, nilai-nilai luhur, dan kearifan lokal yang terkandung di dalamnya.
Bahasa Jawa secara umum digunakan oleh masyarakat suku Jawa yang mayoritas mendiami wilayah Jawa Tengah, Daerah Istimewa Yogyakarta, dan Jawa Timur. Namun, pengaruhnya meluas ke berbagai daerah lain bahkan ke luar negeri berkat migrasi masyarakat Jawa. Bahasa ini tidak hanya berfungsi sebagai alat komunikasi sehari-hari, tetapi juga sebagai media untuk mewariskan cerita rakyat, tembang macapat, wayang kulit, serta berbagai bentuk seni pertunjukan tradisional lainnya. Keragaman tingkat tutur (undha-usuk) dalam bahasa Jawa, seperti ngoko, krama inggil, dan madya, mencerminkan sistem sosial dan penghormatan yang kuat dalam budaya Jawa.
Untuk memberikan gambaran yang lebih konkret, mari kita lihat beberapa contoh artikel bahasa Jawa dalam berbagai gaya penulisan:
Ing sawijining desa cilik ing pinggir alas, ana bocah wadon jenenge Sri. Sri iku bocah sing sregep lan gemati marang kulawargane. Saben esuk dheweke tangi sadurunge srengenge metu, mbantu ibune ngresiki omah lan nyiapake sarapan. Sawijining dina, nalika Sri lagi ngarit ing pinggir alas, dheweke krungu swara tangis saka njero alas. Kanthi ati-ati, Sri mlebu alas lan nemokake anak kucing sing kesasar lan ketakutan. Sri banjur nggawa mulih anak kucing iku, diopeni kanthi tresna. Wektu nganti pirang-pirang dina, anak kucing mau dadi sehat lan pinter. Sri lan kulawargane seneng banget nganti anak kucing mau dijenengi "Manis". Crita iki nuduhake kepedulian lan rasa welas asih marang sesama makhluk.
Salah sawijining upacara adat Jawa kang isih dilestarikan nganti saiki yaiku upacara Tingkeban utawa mitoni. Upacara iki ditindakake nalika garwa lagi ngandhut kaping pitu (sewulan piton). Tujuane kanggo njaluk berkah lan pangayoman saka Gusti Ingkang Maha Kuwasa supaya ibu lan bayi kang isih ana ing kandhutan tansah pinaringan slamet lan sehat. Ing upacara iki, ana pirang-pirang runtutan adicara, kayata siraman, brojolan, ganti busana, lan panyuwunan marang para leluhur. Kabeh adicara dilakoni kanthi makna lan filosofi kang jero, ngelingake pentinge sesambungan karo alam lan Gusti.
Konsep 'Narimo Ing Pandum' minangka salah sawijining nilai luhur kang ana ing budaya Jawa. Tembung 'narimo' tegese nampa, dene 'ing pandum' tegese apa kang wis diparingake utawa ditetepake dening Gusti. Dadi, 'narimo ing pandum' iku ateges nampa kanthi ikhlas apa wae sing ditampa saka Gusti, becik iku kabecikan utawa uga cobaan. Iki dudu ateges pasrah tanpa usaha, nanging njalari tentreming ati lan ora gampang putus asa nalika ngadhepi pacoban. Kanthi ngugemi filosofi iki, wong Jawa diajab bisa luwih sabar, tawakal, lan tansah nglakoni kabecikan.
Melestarikan bahasa Jawa iku penting banget. Bahasa Jawa iku minangka warisan budaya kang ora ternilai regane. Kanthi migunakake bahasa Jawa ing padinan, kita uga mèlu njaga lan nglestantunake kabudayan leluhur. Owah-owahan jaman lan perkembangan teknologi bisa wae ndadekake bahasa Jawa sithik-sithik ditinggalake, utamane dening generasi enom. Pramila, usaha kanggo nguri-uri basa lan budaya Jawa, kayata liwat tulisan kaya contoh artikel bahasa Jawa iki, kudu terus ditindakake. Mulai saka ngucapake tembung-tembung Jawa ing omah, maca buku utawa artikel berbahasa Jawa, nganti melu ing kegiatan kebudayaan.
Artikel-artikel ing ndhuwur mung sawetara conto kang bisa dijupuk. Isih akeh banget babagan menarik saka basa lan budaya Jawa kang bisa ditulis lan dibedah. Kanthi terus sinau lan ngelatihake, muga-muga kekayaan basa Jawa bisa tetep urip lan lestari nganti generasi sabanjure.